DJMA
Lakon
DHEMIT JUGA MAKHLUK ALLAH
Qowiyuddin
|
ADEGAN
1
Di panggung sudah tertata setting pohon beringin besar yang
menampakkan suasana angker. Ada cerita bahwa di wilayah pohon itu sering
terjadi kecelakaan yang mengakibatkan hilangnya nyawa seseorang, hingga warga
beranggapan semua peristiwa tragis itu diakibatkan oleh pohon yang sudah
dianggap angker tersebut.
Suatu hari, Lurah sudah sangat geram dengan pohon itu dan
berniat untuk menebangnya.
Di panggung, Pak Lurah ditemani Asistennya, Ngadekan, sedang
mendatangi lokasi pohon beringin untuk merencanakan penebangan.
LURAH
Mboh piye carane, uwit bringin iku kudu ditebang. Nek perlu,
diobong pisan. Aku wes pegel ngerungokno keluhane warga tentang uwit iki. Wes
akeh wong seng diketok-ketok’i penampakan, wes akeh korban kecelakaan
lalulintas seng mati goro-goro uwit beringin seng umure wes atusan tahun iki.
Mboh piye carane, awakmu kudu golek uwong seng isok nebang
uwit iki. Ngerti?
[Ngadekan diam saja tak mendengarkan karena dari tadi
sibuk mengupil]
Kan? Ngadekan? [menoleh ke arah Ngadekan] lho. [kesal]
Kurang ajar. Ancene Asisten gak becus.
[membentak] Ngadekan!
Ngadekan kaget
NGADEKAN
Injeh pak. Siap. Injeh.
LURAH
Siap opo? Siap opo?
NGADEKAN
Lha enak e siap nopo lho pak?
LURAH
Oooh. Kurang ajar. Aku ngomong dari tadi gak mok rungokno
ta? Makane talah, ojok ngupal-ngupil ae.
NGADEKAN
Wah. pak lurah tidak mencintai kesehatan. Kalo manusia tidak
mengupil, nanti hidungnya akan dipenuhi oleh segerombolan upil. Dan
segerombolan upil itu akan menyumbat hidung manusia, dan akhirnya hidung tidak
dapat menghirup udara lagi, lalu kemudian mati dweh.
LURAH
Guoblok. Jare sopo iku?
NGADEKAN
Nggeh jare kulo se pak. Lawong kulo seng ngomong. Wah seng
goblok sopo iki terusan.
LURAH
Eh eh eh. Mayak. Tak pecat lho. Tak pecat.
NGADEKAN
Mesti-mesti. Wanine main pecat pak lurah iki. Mbok ya liane
ngunu lho pak selain pecat. Ngajak gelut ta lapo ngunu.
LURAH
Eh eh eh. Jek mayak. Tak pecat lho!
NGADEKAN
Jangan pak lurah. Jangan. Kulo kan Cuma bercanda pak. Guyon
tok nikumau.
LURAH
Guyan guyon ae.
Wes mboh yo. Piye carane, dino iki, uwit ringin iku kudu
ditebang.
NGADEKAN
Waduh pak. Kulo pun ngengken tiang, tapi mboten enten seng
wani pak. Jarene kudu nggawe tumbal disek pak. Tumbal niku gawe peredam
muring-muring e Jin penghuni uwit ringin niku pak.
LURAH
Tumbal opo emange?
NGADEKAN
Endase pak lurah.
LURAH
Waduh. Jok ngawur awakmu.
NGADEKAN
Lho betol pak. Monggo mriki pak, kulo tugel ndase jenengan.
LURAH
Heh, ojok kurang ajar kowe.
NGADEKAN
Lha terose pingin ditebang cepet uwite. Nggeh monggo, tapi
kudu wonten tumbale.
Mriki pak. Ndase tak tugele. Titik ae lho.
LURAH
Moh. Moh. Kurang ajar.
Wes gak gae ndas-ndasan. Pkok e uwit iku kudu ditebang dino
iki. Nek gak, koen tak pecat. [Pak lurah langsung pergi]
NGADEKAN
Waduh. Nek langsung nebang, bakalan muring-muring mbah Jin
E. Mosok nggawe ndasku dewe?
Ah mboh. Pokok e ditebang. [ngadekan pergi]
ADEGAN
II
Dhemit penghuni wilayah pohonan itu ketakutan, mereka teriak
tak terkendalikan. Mereka melapor kepada raja jin penghuni pohon ringin untuk
mengadukan ulah manusia.
Pocong, Bapak e Kuntil, Gendruwo masuk panggung dengan
teriakan minta tolong yang ditujukan kepada Raja Jin penghuni pohon beringin.
KOOR
Tolong.. pak lurah.. tolong..
JIN
[suara Raja Jin dari dalam pohon] Ehm... sopo iku
seng wani ngganggu istirahatku. Ehm..
GENDRUWO
Kulo gendruwo pak lurah.
POCONG
Kulo Pocong pak lurah.
KUNTIL
Hihihi.. kulo Bapak e Kuntil pak lurah. Hihihi
Jin keluar dari pohon beringin
JIN
Hahahahaha.. haj-juih [meludah ke punggung pocong]
POCONG
Waduh. Opo iki seng menclok nang gegerku?
JIN
Telek e manuk.
POCONG
Waduh. Kurang ajar. Aku diteleki manuk. Endi manuke pak
lurah?
JIN
Lha iko. wes miber adoh.
POCONG
Ooooh. Manuk kurang ajar. Tak dungakno puret koen.
JIN
Wes wes.
Enek opo iki rame-rame nang umahku?
GENDRUWO
Gawat pak lurah. Gawaat.
JIN
Iyo. Gawat opo?
GENDRUWO
Omahe awak dewe ate digusur pak lurah.
POCONG
Enjeh pak lurah. Gawat iki.
JIN
Sopo seng wani gusur emange?
KUNTIL
Nggeh poro menungso iku pak lurah.
JIN
Menungso?
Kurang ajar. Dadi omahe awak dewe ate digusur manungso?
KOOR
Injeh
JIN
Iki gak iso dijarno.
Yo wes. Lek ngunu ayo.
KOOR
Ayo.
JIN
Ayo.
KOOR
Ayo
JIN
Ayo pindah
KOOR
Lhoalaaaah..
GENDRUWO
Yok opo pak lurah iki. Kok malah ngajak pindah.
JIN
Lha lapo awakmu kok kuatir ditebang? Kan awak dewe iso golek
omah seng luweh apik toh daripada iki. Wes wayahe ngerasakno howo anyar. Gak
nang kene. Pinggir dalan. Kenek polusi lalulintas. Tidak menyehatkan.
KUNTIL
Lho piye pak lurah iki? Ini namanya kita menjunjung tinggi
martabat para dhemit. Masak manusia merusak ekosistem dhemit, kita diam saja.
Tidak bisa gitu pak lurah.
JIN
Lha terus karepmu piye?
POCONG
kita lawan pak lurah. Biar manusia itu kapok. Enak saja. Emangnya Bumi ini hanya milik manusia apa? Memangya mereka itu satu-satunya makhluk apa?
kita lawan pak lurah. Biar manusia itu kapok. Enak saja. Emangnya Bumi ini hanya milik manusia apa? Memangya mereka itu satu-satunya makhluk apa?
GENDRUWO
Betul iku. Awak dewe kudu ngelawan.
Menungso wes akeh ngerusak ekosistem dhemit gawe bangun
gedung-gedung gak jelas, pabrik-pabrik gak bermutu, lan tol-tol gak karuhan.
Iki wes gak isok dijarno maneh pak lurah.
JIN
Ehm.. bener yoan opo seng mok omongno.. tapi alasane opo kok
menungso pengen nebang uwit iki?
KUNTIL
Niku pak lurah. Kecelakaan lalulintas yang kebetulan terjadi
di depan pohon ini yang mengakibatkan banyaknya korban tewas, mereka anggap
pohon ringin inilah yang menyebabkan pak lurah.
JIN
Kurang ajar. Hadlihi Fitnah. Tidak benar.
Dasar manusia. Sudah sering memfitnah bangsa mereka sendiri,
eh ini malah memfitnah bangsa dhemit. Kurang ajar. Hidup mati kan bukan urusan
dhemit. Tapi urusan Tuhan.
Lek ngene carane, ayo perang moso manugso.
KOOR
Ayo
POCONG
Gawat pak lurah. Gawat.
JIN
Gawat opo maneh?
POCONG
Menungso podo mrene pak.
JIN
Wah. tambah beneran iku.
POCONG
Tapi pak, menungso podo nggowo senjata. Enek seng nggowo
graji, gaman, pedang, pecok, waduh pokok e medeni pak.
JIN
Ora usah wedi. Awak dewe kudu berjuang. Nek gak ngelawan,
awak dewe bakal tertindas teros.
Ayo poro dhemit. Tunjukkan semangat nasionalisme kalian
untuk membela bangsa dan negara kita.
KOOR
Ayo..
JIN
Semua siap?
KOOR
Siap.
JIN
Maju..
Semua dhemit maju melawan, namun tiba-tiba Jin, berbalik
ketakutan, bersembunyi di balik pohon, gendruwo dan kuntil juga mengikuti.
Pocong yang ada di depan, tidak mengetahui bahwa kawan-kawannya mundur. Ia
terus maju, lalu sadar bahwa ia maju sendirian.
POCONG
Lho nang ndi dhemit-dhemit iki mau. Waduh aku ditinggal. [ketakutan]
tolooong.. tolooong..
kembali mundur menuju balik pohon, ikut bersembunyi
ketakutan dengan yang lain. Dan akhirnya manusia-manusia datang.
ADEGAN
3
Pak Lurah, Ngadekan, dan 3 warga berbondong-bondong dengan
membawa alat untuk menebang.
LURAH
Nah, iku wit ringin e. Ayo tebang sampek entek.
KOOR
Ayooo..
GENDRUWO
Aduh. Piye iki pak lurah? Omahe awak dewe ate ditebang iki.
JIN
Tenang. Tenang. Ayo dilindungi bareng-bareng.
Warga mendekat untuk menebang. Namun, karena perlawanan para
dhemit, manusia menjadi kalang kabut. Namun, manusia tidak menyerah. Mereka
terus berusaha menyerang. Tapi tetap saja tidak bisa.
WARGA 1
Waduh. Piye iki pak? Uwite gak isok ditebang.
WARGA 2
Iya pak. Susah.
WARGA 3
Sepertinya harus diberi tumbal dulu baru bisa.
NGADEKAN
Tuh kan pak. Tumbal dulu baru bisa. Monggo mriki pak. Ndase jenengan
tak tugel. Mileh ditugel nggawe pedang? Gaman? Pecok? Nopo Graji?
LURAH
Eh eh. Gendheng koen. Ket maeng seng diomongno tumbal endas
tugel ae. Aku iki pak lurah. Nek ndasku ditugel, sopo seng bakal ngganteni dadi
pak lurah? Sopo seng bakal ngramut anak bojoku?
NGADEKAN
Kulo siap pak.
WARGA 1
Kulo nggeh siap
WARGA 2 dan 3
Kulo nggeh puron pak.
LURAH
Oh. Nggendeng kabeh. Wes ngaleh kabeh. Ngaleh.
Nyewo tukang tebang kok gak becus. Ngaleh kabeh.
WARGA 1, 2 dan 3 pergi
NGADEKAN
Lha terus niki piye pak kelanjutane?
LURAH
Menengo. Jok ngomong ae. Asisten ra becus.
Nek ngene dadine, aku kudu turun tangan. Nekat.
NGADEKAN
Nekat yoknopo pak?
LURAH
Uwit ringin iki tak bom ae. Ben resik.
NGADEKAN
Lho! Dibom? Mangke ngganggu lalulintas pak.
Nek dalanan nggeh melu rusak yoknopo?
LURAH
Mending dalanan rusak, dari pada wong kecelakaan mati nambah
terus goro-goro uwit sialan iku.
NGADEKAN
Tapi pak, nopo gak luweh apik awak dewe lapor nang pak Kiai
ae, wong pinter ten deso mriki. Sopo eroh pak Kiai semerap carane meredam balak
seng timbul tekok uwit iki.
LURAH
Alah. Kesuen.
NGADEKAN
Tapi pak..
LURAH
Gak usah tapi-tapian. [pak lurah langsung keluar]
NGADEKAN
Waduh. Gawat iki. Waduh.
Tak laporan nang pak Kiai wae. [pergi ke arah yang
berbeda]
Dhemit yang mendengar rencana pemboman oleh pak lurah
menjadi ketakutan.
KOOR para dhemit
Waduh. Piye iki pak lurah? Piye? Omahe awak dewe ate dibom.
JIN
Tenang. Tenang. [semua jadi tenang]
Waduh piye iki. Piye.
KOOR
Huuu
GENDRUWO
Katanya suruh tenang. Tapi pak lurah sendiri juga bingung
gitu.
JIN
Gimana bisa tenang. Ekosistem kita akan hancur lebur oleh
Bom. Haduuuh.
KUNTIL
Terus solusine yok nopo pak lurah?
JIN
Solusine ayok dipikir bareng bareng
Semua dhemit berfikir, lalu Jin menemukan ide
JIN
Aha! Aku duwe ide. Rene kabeh.
Semua dhemit mendekat
GENDRUWO
Nopo idene jenengan?
JIN
Ehm.. meden-medeni menungso.
KOOR
Hah? Meden-medeni menungso?
Hahahaha [semua menertawakan usulan Jin]
JIN
Hei. Hei. Lapo ngguyu kabeh?
KUNTIL
Pak lurah. Meden-medeni manungso niku pon mboten usum.
GENDRUWO
Lawong malah sakniki dhemit niku digawe tontonan komedi kok
nang film-film horor. Seng luweh parah. Dhemit yo dadi ajang film porno e
menungso. Dadi, nek awak dewe medeni manungso, seng onok menungso ora wedi,
tapi malah merangsang. hahaha
POCONG
Layow. Pak lurah iki usulane nguwawor. Gak tau update Ghosip
Selebritis ta pak lurah iki?
JIN
Update-update. Aku moh update maneh. Wes pegel.
KUNTIL
Lha kenek nopo pak kok pegel update?
JIN
Update sakiki gak enek seng bener. Ngawor kabeh.
POCONG
Gak bener piye pak lurah.
JIN
Lha mosok. Onok berita: jarene update terbaru, petir itu
dibagi dalam dua jenis. Petir horisontal dan vertikal.
GENDRUWO
Lho. Lha kenapa pak lurah protes. Seharusnya pak lurah
bersyukur.
JIN
Kok bersyukur?
GENDRUWO
Karena diingatkan lewat petir. Betapa pentingnya Hablum Minannas
[tangan menunjukkan arah horisontal] dan Hablum Minallah [tangan
menunjukkan arah vertikal]
POCONG
Gawat pak lurah. Gawat. Pak lurahe menungso melaku mriki
nggowo Bom.
KOOR
Apa?
Para dhemit kalang kabut ketakutan
ADEGAN
4
Pak lurah masuk dengan membawa bom rakit. Dhemit jadi sangat
ketakutan. Pak lurah menata bom di sekeliling pohon. Dan akhirnya bersiap-siap
untuk menekan tombol remot otomatis untuk mengebom pohon ringin tersebut.
LURAH
Wes wayahe. Uwit iki ambrok. Cekne dalanan isok aman. Gak onok
kecelakaan maneh. Gak onok korban jiwa maneh.
Tiba-tiba terdengar teriakan dari luar. Teriakan Kiai atau
sesepuh desa yang datang ditemani Ngadekan.
KIAI
Stop pak lurah. Stop.
LURAH
Ada apa pak Kiai?
KIAI
Kenapa sampean bertindak gegabah begitu?
LURAH
Kiai. Uwit niku pun mboten saget dijarno maneh. Pon katah
kecelakaan seng menewaskan banyak korban mati gara-gara uwit niku.
KIAI
Astaghfirullah ahladlim. Istighfar pak. Istighfar.
LURAH
Lho kok kulo dikengken istighfar? Salah kulo nopo kiai? Jeh
dhemit kurang ajar penghuni uwit niku seng kudu istighfar, soale pun nyelakakno
tiang katah
KIAI
Ngenten mawon. Cekne sampean puas. Kulo bukak moto batine
sampean. Trus monggo berinteraksi dengan bangsa ghaib. Cekne jelas opo perkoro
seng kedaden iku disebabno dhemit penghuni uwit ringin iki opo duduk.
Lalu kiai membuka mata batin pak lurah. Lurah langsung kaget
ketika dirinya bisa melihat sosok dhemit yang sedang melindungi pohon rumahnya.
KIAI
Pon. Sakniki sampean ten meriki mawon. Kulo tak berinteraksi
kale dhemit niku.
[Kiai mendekati para dhemit]
KIAI
Assalamualaikum [kepada dhemit]
KOOR para dhemit
Waalaikum salam..
POCONG
Monggo pinarak Kiai.
KIAI
Mohon maaf jika bangsa kami mengganggu bangsa kalian.
JIN
Aku ra popoh.
Tapi ojok langsung main serobot ngunu nek onok opo-opo. Awak
dewe gak salah opo-opo kok difitnah neko-neko.
KIAI
Dadi kesimpulane, seng nyebabno wong kecelakaan nang dalanan
iki duduk ulah e sampean lan konco-konco.
JIN
Gendheng po piye melu-melu urusane pengeran. Urip mati iku urusane
Allah. Duduk dhemit koyok awak dewe. Nek enek kecelakaan terus mati, yo iku wes
takdiri e Allah. Nek pengen protes, ya proteso nang Allah.
LURAH
Tapi kok kejadiannya selalu di temapt ini?
JIN
Kabeh seng kedaden iku sebab ulahe menungsone dewe. Menungsone
podo ugal-ugalan numpak kendaraan. Gak tahu tertib lalulintas. Ya akhire
tabrakaan, trus mati.
Lagian, Opo yo saben uwong seng lewat kene mesti tabrakaan,
trus mati? Lak orah to.
Yo mek wong seng gak tertib ae seng kenek kecelakaan. Terus
iku kabeh wes dadi takdire Allah.
KIAI
Yoknopo pak lurah. Pun jelas nopo dereng? Lawong Dhemit ae
ngerti masalah ngeneki sopo seng nyebabno, mosok sampean manungso, seng drajate
luweh duwur daripada dhemit, ora ngerti.
LURAH
Tapi pak Kiai, mereka nggeh sering medeni warga sini.
JIN
Medeni gundolmu. Ya manungso iku seng salah tafsir.
Awak dewe kebetulan lagi cangkrukan, ngopi, nogkrong bareng.
terus ketepakan ketok menungso. Lha terus menungso seng ketok iku blayu. Wedi
ketok aku lan konco-koncoku. Padahal ndemek lan nyokot ae ora. Kok menungso
podo keweden.
Imane menungso iku piye se? Bangso dhemit iki gak perlu
diwedeni. Ikoloh, sing nang dukor. Gusti Allah seng kudu diwedeni so-menungso.
LURAH
Yow yow met-dhemit.
KIAI
Pon. Pon. Berarti pon jelas toh.
Sakniki wayahe bangsa manungso lan bangsa dhemit damai.
Sebab dhemit iku yo podo-podo makhluk e Gusti Allah. Awak dewe kabeh iku urip
bareng, cuman nggone ae seng bedo. Menungso nang alam dunyo, dhemit nang alam
ghoib. Wes sakmestine awak dewe saling jogo ekosistem masing-masing.
Terus Menungso gak oleh menangan dewe. Sebab menungso duduk
siji-sijine makhluk nang dunio iki. Ejek enek kewan, tumbuhan, lan salah sijine
bongo ghaib.
Terus yo ojok lali. Seng nyebabno matine makhluk iku Gusti
Allah. Gak enek liane selain Allah. Dadi ojok kok malah nggolek kambing hitam
penyebab kematian. Kito seharuse ikhlas lan nguatno ketawakkalane awak dewe
nang Allah.
Pon paham nopo dereng Pak lurah?
LURAH
Injeh Kiai. Sampon.
KIAI
Berarti seng salah sinten niki?
LURAH
Kulo kiai
KIAI
Mboten enten seng salah pak. Iki maeng mek salah paham wae.
Pon ayok awak dewe bongso menungso jalok sepuro nang bongso
dhemit soale wes salah paham ambek poro dhemit.
Akhirnya bangsa manusa bersalaman dengan bangsa dhemit.
KIAI
Alhamdulillah. Senenge nek saget urep rukun kale sesama
makhluk allah.
Njeh pon, monggo. Muleh nang umah e dew-dewe.
Monggo Mbah Jin, pak Pocong, pak Gendruwo, Lan Bu Kuntil.
KUNTIL
Kulo sanes Bu, tapi Pak. Wong nggeh wonten brengose ngonten
lho.
KIAI
Oh ngapunten pak kuntil. Kulo pikir kuntil anak niku wedok
sedoyo.
Njehpon, pareng njeh.
Para manusiapun pergi.
POCONG
Waduh. Akhire slamet ya awak dewe.
JIN
Iyo. Untung ae enek pak Kiai.
POCONG
Njehpun pak lurah. Tak pamit njeh.
GENDRUWO
Ate nang ndi cong?
POCONG
Aku lali gurung ngentas pemenan kain kafanku.
KUNTIL
Y wes. Ati-ati yo.
Pocong pergi, tapi ditengah jalan, ia menginjak remot bom.
POCONG
Waduh.
JIN
Enek opo cong?
POCONG
Kulo ngitaki sesuatu pak.
GENDRUWO
Opo iku cong?
POCONG
[kaget] wadoooh. Aku ngitai Remot bom. Lariiiii..
Semua dhemit lari..
SELESAI
Jombang, April 2014
TOKOH
|
|
KARAKTER
|
|
|
|
LURAH
|
:
|
Berkumis tebal, berbicara keras, seorang kepala desa.
|
|
|
|
NGADEKAN
|
:
|
Asisten kepala desa yang cengengesan, agak bodoh, dan
bertompel. Gaya bicara ala madura.
|
|
|
|
KIAI
|
:
|
Sesepuh desa.
|
|
|
|
WARGA 1
|
:
|
Warga biasa
|
|
|
|
WARGA 2
|
:
|
Warga biasa
|
|
|
|
WARGA 3
|
:
|
Warga biasa
|
|
|
|
JIN
|
:
|
Raja jin. Pak lurahnya para dhemit.
|
|
|
|
POCONG
|
:
|
Hantu berkain kafan putih.
|
|
|
|
GENDRUWO
|
:
|
Hantu berkulit hitam.
|
|
|
|
KUNTIL
|
:
|
Hantu laki-laki [ayah kuntil anak] berkumis. Berbaju putih
panjang.
|
|
|
|
Komentar
Posting Komentar